Posts tonen met het label winter. Alle posts tonen
Posts tonen met het label winter. Alle posts tonen

woensdag, januari 17, 2024

Een eenvoudige crème voor droge handen in de winter

Goudsbloem / Calendula flores
Onze handen hebben de neiging bijzonder droog te worden in de winter. Daar zijn verschillende redenen voor: de koude lucht buiten bevat minder vocht en als we in verwarmde ruimtes verblijven, onttrekt de verwarmde lucht ook vocht aan onze huid. Bovendien belast het veelvuldig handen wassen en contact met irriterende stoffen zoals desinfecterende gel de huidbarrière extra. Hierdoor worden de natuurlijke oliën die onze huid beschermen sneller weggespoeld, en dat kan leiden tot uitdroging, irritatie en zelfs tot kloven.

Een eenvoudige crème om droge handen te voorkomen en de huid soepel te houden.
Er zijn veel redenen om je eigen natuurlijke cosmetica te maken. Het is beter voor het milieu en ze bevatten geen twijfelachtige additieven of chemicaliën die uw huid kunnen beschadigen. Het volgende recept met sesamolie, calendulatinctuur en rozenwater is niet alleen gemakkelijk te maken, maar geeft ook de winterverzorging die je nodig hebt.

De ingrediënten voor natuurlijke cosmetica in detail
De drie ingrediënten van dit eenvoudige natuurlijke cosmetische recept - sesamolie, calendula-tinctuur en rozenwater - vormen een voedende en huidverzorgingscombinatie die perfect is voor schrale en droge handen in de winter.

Sesamolie
Sesamolie (Sesamum indicum) is meer dan alleen een culinaire olie. Het is rijk aan vitamine A en E, voedt de huid en zorgt voor intensief vocht. Sesamolie werkt ook ontstekingsremmend en kalmeert geïrriteerde, rode plekken op de huid. Door de lichte consistentie wordt het gemakkelijk opgenomen zonder een vettig laagje achter te laten. Bovendien houdt het de huid aangenaam soepel en heeft het een milde, onopvallende geur die snel verdwijnt.

Goudsbloem tinctuur
Het gebruik van goudsbloemen (Calendula officinalis) in de huidverzorging is een klassieker. Het staat bekend om zijn kalmerende en regenererende eigenschappen. De tinctuur, gemaakt door de actieve ingrediënten van goudsbloem in alcohol te extraheren, heeft een ontstekingsremmend en wondgenezend effect op huidirritaties. De positieve monografieën van Commissie E, ESCOP en HMPC bevestigen dit effect ook en bevelen aan om goudsbloem uitwendig te gebruiken voor milde huidontstekingen en kleine wondjes. In dit recept dient de goudsbloemtinctuur vanwege het alcoholgehalte ook als conserveermiddel.

Rozenwater
Rozenwater (ook wel rozenhydrolaat genoemd) hydrateert de huid. De roos (roze) staat ook bekend om zijn huidvoedende, ontstekingsremmende en verzachtende eigenschappen. Het is zeer huidvriendelijk en zelfs geschikt voor de gevoelige, delicate en reeds rode of gebarsten huid. In dit recept zorgt het rozenwater er ook voor dat de sesamolie sneller en dieper in de huid trekt.

Het mengsel van de drie ingrediënten heeft een zeer positief effect op de droge huid in de winter. Sesamolie voedt de huid, calendula-tinctuur kalmeert en ondersteunt de genezing, terwijl rozenwater de huid hydrateert.

Ingrediënten (voor 30 ml):
  • 20 ml biologische sesamolie
  • 5 ml goudsbloemtinctuur
  • 5 ml rozenwater / rozenhydrolaat
  • een klein, leeg flesje met een spuitopzetstuk
Vul gewoon alle ingrediënten in de lege fles en je bent klaar. Olie en water mengen van nature niet. Daarom moet je de fles voor gebruik krachtig schudden, zodat er voor korte tijd een homogene vloeistof ontstaat. 
Waarom meng ik olie met water? De olie wordt hierdoor veel beter opgenomen en blijft niet zo lang vettig op de huid. Zoals je ziet, simpel en zuiver, zonder emulgatoren of conserveermiddelen. Als de sesamolie niet rijk genoeg is voor je huid, kun je deze vervangen door een vette olie, zoals avocado-olie.
 


woensdag, december 18, 2019

Serotonine: chemie van de levenslust

Serotonine is een zogenaamde neurotransmitter. Neuro-transmitters zijn boodschappers die in de hersenen informatie van de ene cel naar de andere overbrengen. Een groot aantal van deze chemische transmitterstoffen is reeds bekend. Serotonine beïnvloedt het slaap-waakritme, ons seksueel gedrag, de agressie, geheugen, eetlust, angst en ons levensgevoel. Licht, suikers en beweging stimuleren de aanmaak van serotonine. Ook kruiden kunnen de serotonine aanmaak bevorderen, dat zijn vooral planten die we adaptogenen zijn gaan noemen.

Panax ginseng, maar vooral Rhodiola rosea kan het serotonine-gehalte verhogen.
Bij de rhodiola
De belangrijkste werkzame stoffen van Rhodiola zijn de fenylpropanoïden o.a. salidroside en rosavine. Deze beînvloeden de werking van neurotransmitters, in het bijzonder serotonine. Rhodiola verbetert het transport van 5 HTP naar de hersenen. Verder remt het twee enzymen, te weten MAO (monoamine oxidase) en COMT (catechol-no-methyltransferase). Deze enzymen breken serotonine af tot het inactieve 5-hydroxy-indolazijnzuur.

Ook het alombekende sint-janskruid Hypericum perforatum heeft een invloed op de neurotransmitters. Het wordt niet voor niks tegen depressie gebruikt.

De Afrikaanse plant Griffonia simplicifolia staat vooral bekend om het hoge gehalte 5 hydroxy tryptofaan (5 HTP), de directe voorloper van serotonine. 5 HTP wordt in de lever en in de hersenen zeer makkelijk omgezet naar serotonine.
Griffonia simplicifolia is een ongeveer drie meter hoge houterige klimstruik uit West-Afrikaanse landen, vooral Ghana, Ivoorkust en Togo. Traditioneel hebben de zaden een reputatie als lustopwekkend middel (afrodisiacum), antibioticum en als een middel tegen diarree. De bladeren van deze plant worden gebruikt voor wondgenezing. De struik heeft echter ook de aandacht getrokken van westerse onderzoekers, omdat de zaden rijk zijn aan 5-HTP, dat in het lichaam snel de hersenen bereikt en daar in serotonine wordt omgezet. Serotonine is de sleutel voor diverse hersenfuncties. Een tekort aan serotonine kan depressie veroorzaken, evenals slapeloosheid, obsessief gedrag, en vreetbuien die tot zwaarlijvigheid leiden. Diverse reguliere medicijnen zijn gericht op het verhogen van de beschikbare hoeveelheid serotonine in de hersenen: ofwel via het intensiveren van het gebruik van de beschikbare serotonine (serotonine-heropnameremmers, SSRI’s) ofwel via remming van de afbraak ervan (MAO-remmers). 5-HTP verhoogt, als directe precursor van serotonine, de hoeveelheid serotonine in de hersenen. Griffoniazaad-extract wordt onder meer gebruikt bij de behandeling van depressie, slapeloosheid, eetstoornissen, fibromyalgie en chronische hoofdpijn

Een goede bloedcirculatie naar de hersenen is van belang.  Omega-3 vetzuren genereren 'goede' eicosanoïden (lokaal werkende weefselhormonen) die een goede bloeddoorstroming stimuleren. Zonder voldoende zuurstof kunnen de hersencellen niet voldoende ATP (energie) produceren om optimaal te werken. Onder een bepaald ATP niveau beginnen hersencellen af te sterven.

Een stabiele bloedsuikerspiegel. Glucose is de 'brandstof' waarvan neuronen in de hersenen voor bijna 100% afhankelijk zijn. Andere cellen en organen kunnen naast glucose ook vet verbranden om ATP te produceren, neuronen kunnen dit niet. De neuronen kunnen voor hooguit 2 minuten glucose in de vorm van glycogeen opslaan. Dit betekent dat er een constante stroom van bloedsuiker naar de hersenen nodig is.

dinsdag, december 11, 2018

Luchtwegen en de winter

Hier wat wijsneuzerige adviezen van een herborist om jezelf en je luchtwegen gezond de winter door te loodsen.

Groenten en fruit eten. Deze zitten boordevol antioxidanten. Groenten die bij luchtwegaandoeningen bijzonder goed werkzaam zijn: prei, ui en wortelen hebben allen een goede uitwerking op de slijmvliezen door hun gehaltes aan vitamine C, zwavelhoudende bestanddelen en carotenoïden. Een gesneden ui op je nachttafel houdt de neus open en daardoor slaapt je beter bij neusverkoudheid. Astmapatiënten en mensen die lijden aan chronische bronchitis doen er goed aan wekelijks enige keren uien te eten. Ook look bevat de zwavelhoudende component allicine wat het antioxidant systeem ondersteunt door het aanleveren van glutathion. Ook bieslook en prei behoren tot de planten met cepaënen en helpen slijmen in het ademhalingsstelsel op te lossen.

Lees ook https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/26513-ui-tegen-astma-en-diabetes.html

Tijm helpt het slijm op te lossen en kunnen we gebruiken bij verkoudheden, keelaandoeningen en vooral bij hoesten. Tijm heeft zowel culinaire als medicinale toepassingen en is een veel voorkomende remedie tegen hoesten, keelpijn, bronchitis en problemen met de spijsvertering.

N-Acetyl-L-Cysteïne (NAC) is afkomstig is van het aminozuur L-cysteïne. Het nemen van een dagelijkse dosis kan de frequentie en ernst van een natte hoest verminderen door het slijm in de luchtwegen te verminderen. Een meta-analyse van 13 studies suggereert dat NAC de symptomen significant kan verminderen bij mensen met chronische bronchitis. De onderzoekers suggereren een dagelijkse dosis van 600 milligram (mg) NAC voor mensen zonder luchtwegobstructie, en tot 1200 mg bij een obstructie. Liefst in overleg met de arts.

Oregano, wilde marjolein / Origanum vulgare: de etherische olie met thymol in oregano vernietigt E. coli en bacteriën die longontsteking veroorzaken. Van oregano is zelfs aangetoond dat het kan ingezet worden bij het bestrijden van antibiotica-resistente bacteriën.

Smalle weegbree / Plantago lanceolata / Foto maurice godefridi
Smalbladige weegbree is een plant die we gedroogd, maar nog beter vers kunnen gebruiken voor het maken van kruidenthee of om te verwerken in een smoothie. Het blad is ook in de winter vers te plukken.

Echte salie. We kunnen saliethee drinken of als gorgeldrank gebruiken bij ontstoken keel en mondholte, ontsteking van de amandelen, maag en darmen. Salie drijft het slijm weg uit de ademhalingsorganen. In één onderzoek werden significante verbeteringen gezien bij acute virale keelontsteking. 140 microl salie-extract per dosis (spray) werkte significant ten opzichte van placebo. Salie niet gebruiken bij koorts of borstvoeding. Salie remt zweten en melkproductie af.

Gember: Onderzoek suggereert dat sommige ontstekingsremmende stoffen in gember membranen in de luchtwegen kunnen ontspannen, wat hoesten zou kunnen verminderen. Brouw een kalmerende gemberthee door 20 gram verse gemberplakjes toe te voegen aan een kop heet water. Laat enkele minuten trekken voordat je drinkt. Voeg honing of citroensap toe om de smaak te verbeteren en een hoest nog meer te verzachten.

Bromelaïne is een eiwitsplitsend enzym dat afkomstig is van de ananasvrucht. De bromelaïne is het meest overvloedig in de kern van de vrucht. Bromelaïne heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan ook slijm kan afbreken en het uit het lichaam verwijderen. Mensen die bloedverdunners of specifieke antibiotica gebruiken, mogen geen bromelaïne gebruiken. Studies geven, in het kader van sinusitis, hoeveelheden aan van 3000 MCU, tot drie keer per dag.



woensdag, januari 20, 2016

Gunnera in de winter

Er zijn zo van die planten die, alleen al om hun uiterlijk, een onverbiddelijke indruk op mij maken. Planten die in één seizoen ver boven een mens uitgroeien , een immens blad vormen en een meter lange knotsvormige zaadstengel de hoogte instuwen. Ja, inderdaad een echte machoplant die Gunnera's maar.... nu in januari zijn ze bijna tot niets vergaan en liggen de zaadknotsen geknakt en half verrot langzaam te vergaan. Ik kan niet aan de verleiding weerstaan om zo'n zaadbom mee te nemen. Te schaken, te ontvoeren van zijn publieke plaats, de historische wasplaats in Huelgoat naar mijn eigen onderkomen in Pont ar Gorret. De Ridders van de Ronde Tafel zullen zo'n heldendaad met genoegen vanuit hun hemels verblijf gade slaan.

Mogelijk is dit de plant die door van Ravelingen (Ravelingius) beschreven wordt; ‘Petasites Indica of Indiaanse Petasites bladeren, daar Lobel van spreekt, is een gewas dat op Petasites zeer gelijk van groei is en heeft ronde bladeren zo groot als een hoed. Dan de wortel is een verwarde reeks die terzijde vele jonge uitspruitende scheuten heeft en stelen van bladeren negentig cm lang die halmachtig en vol merg zijn en dragen elk een blad dat niet erg uitgehold of geschaard is zoals in de grote klis. De wortel groeit in een voze zwamachtige en wormstekige bol die boven rondom de stelen zeer dik gehaard is en beneden wijdt uitgespreid en zo groot als die van de grootste Osmunda, ze heeft een droge tezamen trekkende smaak. Maar dit kruid is noch niet te volle bekend of genoeg beschreven.’

Een andere soort, Gunnera tinctoria  zou, zoals de naam al zegt, een zwarte kleurstof bevatten. De vlezige bladsteel kan, volgens sommige literatuur, geschild als voeding gebruikt worden. De wortel werkt adstringerend. In Chili werd de wortel dan ook gebruikt om huiden te looien.

In South Africa, a decoction of the roots of Gunnera perpensa is used to expel the placenta after birth or to relieve menstrual pains (Ngwenya et al. 2003; Van Wyk & Gericke 2000; Von Ahlenfeldt et al. 2003.
According to Fox & Norwood Young (1982) the Sothos, Fingos, Xhosas and Zulus eat the petioles and flower stalks raw. The petioles have a bitter taste unless the fibrous vascular bundles and the outer covering are removed.

An aqueous decoction of Gunnera perpensa rhizome exhibited direct activity on isolated rat uterine smooth muscle but not on that of the ileum. Response to oxytocin-induced uterine contractions were potentiated by the extract. Abortifacient activity has been reported, but details are not available.
Water, hexane and 100% ethanol extracts of dried root, assessed for in vitro antibacterial activity against Staphylococus aureus, Klebsiella pneumoniae, Bacillus subtilis and Escherichia coli, were found to be inactive in the concentrations used.

 Kaido, T.L., Veale, D.J.H., Havlik, I. and Rama, D.B.K. (1997). Preliminary screening of plants used in South Africa as traditional herbal remedies during pregnancy and labour. Journal of Ethnopharmacology 55: 185-191. 
 Jonathan, L.T. (1995). Traditional versus modern medicine: the case for a collaborative approach to primary health care. Journal of Research: Ethnomedicine in Africa: 9-18.
 Roma, Lesotho. 5 Mc Gaw, L.J., Jager, A.K. and van Staden, J. (2000). Antibacterial, anthelmintic and antiamoebic
activity of South African medicinal plants. Journal of Ethnopharmacology 72(1/2): 247-263. 

donderdag, december 24, 2015

Winterse schoonheid

Gedroogde, half vergane plantenresten zijn in de winter voor een herborist niet alleen een rationeel determineerkenmerk maar ook een spiritueel moment van kwetsbare schoonheid. Op de foto de lege zaaddozen van de saffloerplant Carthamus tinctorius. Zijn wetenschappelijke naam stamt mogelijk van het Arabische kurthum. Verven is in het Hebreeuws kartami. In India heet hij kusumba, en onder die naam kennen ook de Indonesiër hem.

Platearius schreef?:  'De Turken telen Carthamus ook veel en niet alleen om de reuk van de bloemen die hun zeer behaagt, maar ook om bij hun tuiltjes te doen omdat hun de zaadbol er van zo goed bevalt die voorwaar zo wonderlijk is om te zien dat hij met kunst gemaakt en niet zo als men hem ziet gegroeid schijnt te wezen'.

En ook magische handelingen met planten waren in het verleden nooit ver weg. Platearius: 'De gestampte bloemen die met azijn zijn gemengd zijn is goed om op schorpioenensteken te leggen. Sommige denken dat als iemand in zijn hand de wortel van de saffloer heeft en dan door een schorpioen wordt gestoken dat hij die pijn dan niet zal voelen, maar werpt hij het weg, dan zal hij het voelen'. 
Item, sla een ouwe haan met deze twijgen en terstond wordt die gedood en vallen zijn veren af, dan steek je in zijn buik saffloer, boomvaren, steentijm, anijs en kaneel en kook het tezamen in water, drink het, want samen is dit zeer goed tegen de voorgenoemde ziektes.


http://dier-en-natuur.infonu.nl/bloemen-en-planten/66817-saffloer-meer-dan-kleurstof.html

Over Platearius
Matthaeus Platearius est un médecin de l'école de médecine de Salerne, à qui est attribué la rédaction au XIIe siècle d'un manuscrit latin sur les plantes médicinales intitulé Liber de simplici medicina, ou Circa Instans, traduit par la suite en français sous le titre de « Livre des simples médecines ». C'est à la fois une liste alphabétique et un manuel de simples basés sur le Vulgaris de Dioscoride, qui décrit l'aspect, la préparation et les utilisations de divers remèdes. Largement acclamé, ce fut l'un des premiers herbiers médiévaux publiés grâce au procédé d'impression nouvellement créé en 1488. Le botaniste allemand, Ernst Meyer, le considérait à l'égal des ouvrages de Pline l'Ancien et de Dioscoride, tandis que George Sarton, historien des sciences américain, pensait que c'était une forme améliorée du De Materia Medica de Dioscoride.
Matthaeus et son frère, Johannes, étaient les fils d'une femme médecin de l'école de Salerne, mariée à Johannes Platearius I. On suppose qu'il s'agit de Trotula, qui est l'auteur de traités importants sur la gynécologie, dont « Les maladies des femmes ».

Met de woorden Circa Instans begint een farmaceutisch-medisch werk, dat wordt toegeschreven aan Platearius, en dat gedurende de middeleeuwen een zeer grote invloed heeft uitgeoefend. Over de auteur, Johannes of Mattheus Platearius, is slechts weinig met zekerheid bekend. Hij was een Salernitaans medicus (School van Salerno), die leefde rond het midden van de twaalfde eeuw. Zijn Latijns werk, het Liber de simplici medicina, meestal naar de beginwoorden Circa Instans geheten, is een van de drie boeken ‘die het medisch en farmaceutisch denken gedurende de middeleeuwen het sterkst heeft beheerst’, samen met de Grabadin van Pseudo-Mesues en het Antidotarium Nicolai.

maandag, december 29, 2014

IJswitte warmte

En dus dan toch. Vanmorgen wit gerijpt hier in Pont ar Gorret. Gezellig even enkele graden onder nul. Witte rook uit de schouw, buiten blinken de schermbloemige resten van bereklauw en engelwortel, rietgras hallucineert van zichzelf en als de zon boven de horizon verschijnt lijkt de rivier te verdampen. Etherische tijd van het jaar, rookdagen. Zelf gaan zweven, verdampen. Zou dat mooi dood gaan zijn?